Thương mại điện tử Việt Nam: Tổng quan và triển vọng

Thương mại điện tử Việt Nam là một trong những ngành công nghiệp trẻ và phát triển nhanh chóng trong khu vực Đông Nam Á. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan về thị trường thương mại điện tử Việt Nam, các xu hướng, thách thức và triển vọng của ngành này trong tương lai.

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam: Tăng trưởng ổn định và bùng nổ

Theo sách trắng Thương mại điện tử Việt Nam năm 20221, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ (B2C) của Việt Nam năm 2022 ước đạt 16,4 tỷ USD, tăng trưởng 20% so với năm trước. Đây là con số ấn tượng, cho thấy ngành thương mại điện tử Việt Nam đã vượt qua được những khó khăn do đại dịch Covid-19 gây ra và tiếp tục phát triển mạnh mẽ.

Trong suốt 7 năm qua, ngành thương mại điện tử Việt Nam luôn giữ được tốc độ tăng trưởng từ 16-30%. Nếu như năm 2015, thương mại điện tử bán lẻ Việt Nam mới chỉ đạt 5 tỷ USD, tăng 23% so với năm trước thì đến năm 2018, con số này đã đạt mức 8,06 tỷ USD (tăng 30% so với năm 2017). Sang năm 2019, thương mại điện tử Việt Nam chính thức vượt mốc 10 tỷ USD, đạt 11,8 tỷ USD vào năm 2020, tiếp tục tăng lên 13,7 tỷ USD vào năm 2021.

Tỷ trọng doanh thu thương mại điện tử B2C so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước sẽ vượt mốc 7% của năm 2021, đạt từ 7,2%- 7,8%. Với 75% người dân sử dụng Internet, Việt Nam có 74,8% người người dùng internet tham gia mua sắm trực tuyến. Quần áo, giày dép, mỹ phẩm; thiết bị đồ dùng gia đình; đồ công nghệ và điện tử; sách, hoa, quà tặng và thực phẩm… là những loại hàng hóa dịch vụ được người tiêu dùng lựa chọn mua sắm trực tuyến nhiều nhất. Điện thoại di động tiếp tục là phương tiện chủ yếu thường được người tiêu dùng sử dụng để đặt hàng trực tuyến (chiếm 91%).

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam: Cạnh tranh khốc liệt và đa dạng

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam là một thị trường cạnh tranh khốc liệt và đa dạng, với sự góp mặt của nhiều đơn vị trong và ngoài nước. Theo thông tin từ công ty nghiên cứu dữ liệu Metric.vn, 4 sàn thương mại điện tử có thị phần lớn nhất tại Việt Nam lần lượt là Shopee, Lazada, Tiki và Sendo. Dưới đây là biểu đồ thể hiện thị phần của 4 sàn thương mại điện tử này trong nửa đầu năm 2022, dựa vào các báo cáo được thu thập, tổng hợp và phân tích trên nền tảng dữ liệu Big Data của người tiêu dùng trên 4 sàn trong 6 tháng (từ 11/2021-5/2022).

Theo biểu đồ, Shopee hiện là sàn thương mại điện tử phổ biến nhất Việt Nam. Đây là một công ty thuộc tập đoàn Sea của Singapore. Shopee có chiến lược kinh doanh hướng đến người dùng di động, với các chương trình khuyến mãi, miễn phí vận chuyển và tích hợp các tính năng giải trí như livestream, game và chat. Shopee cũng có một hệ sinh thái đa dạng, bao gồm cả thanh toán điện tử (AirPay), giao hàng (Shopee Express) và quảng cáo (Shopee Ads).

Lazada là sàn thương mại điện tử lâu đời nhất tại Việt Nam, được thành lập vào năm 2012. Lazada thuộc sở hữu của tập đoàn Alibaba của Trung Quốc. Lazada có ưu thế về nguồn hàng hóa phong phú từ Trung Quốc, cũng như kinh nghiệm và công nghệ của Alibaba. Lazada cũng có các dịch vụ thanh toán (Lazada Wallet), giao hàng (LEX) và quảng cáo (Lazada Sponsored Solutions).

Tiki là sàn thương mại điện tử do người Việt sáng lập và phát triển. Tiki được thành lập vào năm 2010 với ban đầu là một trang web bán sách trực tuyến. Sau đó, Tiki đã mở rộng danh mục sản phẩm và trở thành một trong những sàn thương mại điện tử hàng đầu Việt Nam. Tiki có ưu thế về chất lượng dịch vụ, với cam kết giao hàng nhanh (TikiNOW), bảo hành chính hãng (TikiPRO) và hoàn tiền 111% nếu phát hiện hàng giả, hàng nhái (TikiNGON). Tiki cũng có các dịch vụ thanh toán (Tiki Wallet), giao hàng (Tiki Delivery) và quảng cáo (Tiki Ads).

Sendo có chiến lược kinh doanh hướng đến khách hàng ở các tỉnh thành ngoài các trung tâm lớn, với mục tiêu trở thành sàn thương mại điện tử dành cho người Việt. Sendo có nhiều chương trình ưu đãi, miễn phí vận chuyển và hỗ trợ người bán hàng. Sendo cũng có các dịch vụ thanh toán (Senpay), giao hàng (SenDelivery) và quảng cáo (SenAds).

Ngoài 4 sàn thương mại điện tử hàng đầu kể trên, thị trường thương mại điện tử Việt Nam còn có sự xuất hiện của nhiều đơn vị khác, như Zalora, Yes24, Adayroi, Lotte.vn, VnExpress Shop, Nguyen Kim, Thegioididong… Mỗi sàn thương mại điện tử có những ưu thế và đặc điểm riêng, tạo ra sự đa dạng và phong phú cho người tiêu dùng Việt Nam.

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam: Những xu hướng, thách thức và triển vọng

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam đang chứng kiến những xu hướng mới, cũng như những thách thức và cơ hội trong tương lai. Dưới đây là một số điểm nổi bật:

• Xu hướng omnichannel: Đây là xu hướng kết hợp giữa các kênh bán hàng trực tuyến và ngoại tuyến, tạo ra trải nghiệm mua sắm liền mạch cho khách hàng. Các sàn thương mại điện tử đang hợp tác với các cửa hàng bán lẻ, siêu thị, nhà hàng… để cung cấp các dịch vụ như giao hàng trong ngày, nhận hàng tại cửa hàng, thanh toán QR code… Ví dụ, Tiki đã hợp tác với VinMart+, Circle K, Family Mart… để triển khai dịch vụ Tiki Mini. Lazada cũng đã hợp tác với Big C, Co.opmart, Lotte Mart… để triển khai dịch vụ LazMall Pick-up Point.
• Xu hướng livestream: Đây là xu hướng sử dụng video trực tiếp để giới thiệu sản phẩm, tương tác với khách hàng và kích thích mua sắm. Các sàn thương mại điện tử đang tích cực khai thác kênh này để thu hút người xem và tăng doanh số bán hàng. Ví dụ, Shopee đã tổ chức các chương trình livestream với sự góp mặt của các ngôi sao nổi tiếng như Sơn Tùng M-TP, Jack, K-ICM… Lazada cũng đã phối hợp với các nhãn hàng để tổ chức các buổi livestream giảm giá và tặng quà.
• Xu hướng social commerce: Đây là xu hướng kết hợp giữa mạng xã hội và thương mại điện tử, cho phép người dùng mua bán hàng hóa trên các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok… Các sàn thương mại điện tử đang tận dụng sức hút của các mạng xã hội để tiếp cận và chăm sóc khách hàng. Ví dụ, Shopee đã ra mắt tính năng Shopee Feed, cho phép người dùng theo dõi, bình luận, chia sẻ và mua hàng từ các trang cá nhân của người bán hàng. Tiki cũng đã ra mắt tính năng TikiLive, cho phép người dùng xem video, livestream và mua hàng trực tiếp trên ứng dụng.
• Thách thức chất lượng sản phẩm và dịch vụ: Đây là một trong những vấn đề nan giải của thị trường thương mại điện tử Việt Nam, khi mà nhiều người tiêu dùng vẫn còn lo ngại về chất lượng sản phẩm, thời gian giao hàng, chính sách đổi trả và bảo hành. Các sàn thương mại điện tử đang cố gắng nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ bằng cách áp dụng các tiêu chuẩn kiểm duyệt, xác minh người bán hàng, cung cấp các chứng nhận chính hãng, tăng cường hệ thống giao hàng và hỗ trợ khách hàng.
• Cơ hội hợp tác và đầu tư: Đây là một trong những yếu tố thuận lợi cho sự phát triển của thị trường thương mại điện tử Việt Nam, khi mà nhiều công ty trong và ngoài nước đang quan tâm và tham gia vào ngành này. Các sàn thương mại điện tử đang hợp tác với các đối tác chiến lược để mở rộng thị phần, tăng cường nguồn lực và nâng cao năng lực cạnh tranh. Ví dụ, Tiki đã nhận được sự đầu tư từ các công ty như JD.com (Trung Quốc), Sumitomo (Nhật Bản), VNG (Việt Nam)… Sendo cũng đã nhận được sự đầu tư từ các công ty như SoftBank (Nhật Bản), SBI Group (Nhật Bản), FPT (Việt Nam)…

Thương mại điện tử Việt Nam là một ngành công nghiệp trẻ và phát triển nhanh chóng trong khu vực Đông Nam Á. Với quy mô thị trường ước đạt 16,4 tỷ USD vào năm 2022, Việt Nam có tiềm năng lớn để trở thành một thị trường thương mại điện tử lớn và sôi động. Tuy nhiên, ngành này cũng đang đối mặt với nhiều thách thức về chất lượng sản phẩm và dịch vụ, cạnh tranh khốc liệt và pháp lý chưa hoàn thiện. Để phát triển bền vững, các sàn thương mại điện tử cần không ngừng đổi mới, hợp tác và đầu tư để mang lại giá trị cho khách hàng và xã hội.

Hy vọng bài viết\đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về thị trường thương mại điện tử Việt Nam.